Κι όμως, υπάρχουν τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να βγει κερδισμένο από τον χρόνο με την οικογένεια ή ακόμα κι από το χρόνο που περνάει μόνο του.
Πολλοί γονείς προβληματίζονται για τις επιπτώσεις που πιθανόν να έχει η στέρηση των καθημερινών κοινωνικών δραστηριοτήτων των παιδιών τους, λόγω της καραντίνας του Covid-19. Ειδικά οι γονείς παιδιών που βρίσκονται στη προσχολική και σχολική ηλικία, από 2 έως 12 ετών, αναγνωρίζουν ότι οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των παιδιών με συνομηλίκους τους, είναι πραγματικά σημαντικές ως στάδια μετάβασης στην ενήλικη ζωή. Όταν τα παιδιά μαθαίνουν να μοιράζονται, να διεκδικούν και να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ως μέλος μιας ομάδας αποκτούν τα εφόδια για την ανάπτυξη μιας υγιούς και ανεξάρτητης προσωπικότητας.
Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις αποτελούν σημαντικό μέρος της ανάπτυξης καθ ‘όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και το γεγονός ότι τα παιδιά περνούν χρόνο με τους συνομηλίκους τους είναι μέρος αυτής της διαδικασίας. Η κοινωνική και συναισθηματική μάθηση ξεκινά από την παιδική ηλικία και οι κοινωνικές δεξιότητες αποτελούν τα θεμέλια και για άλλους τύπους μάθησης. Μεταξύ των δεξιοτήτων οι οποίες έχουν σημασία είναι η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων τους, η ανάπτυξη συμπόνιας για τον άλλο, η ικανότητα λήψης αποφάσεων, αντιμετώπισης προκλήσεων, ανάπτυξης σχέσεων και ανάληψης ευθυνών για τυχόν λάθη. Ο χρόνος με τους συνομηλίκους είναι ένας τρόπος με τον οποίο τα παιδιά δύνανται να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική υγεία καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Οι γονείς οφείλουν να ισχυροποιήσουν τους δεσμούς μεταξύ των μελών της οικογένειας. Μελέτες δείχνουν ότι οι ασφαλείς δεσμοί με τους γονείς βοηθούν τα παιδιά να δημιουργήσουν ισχυρότερες και πιο σταθερές σχέσεις.
- Οι ειδικοί δήλωσαν ότι οι γονείς είναι σημαντικό να μην αισθάνονται πιεσμένοι να αναπληρώσουν την απουσία των συνομηλίκων ενδίδοντας σε κάθε «θέλω» του παιδιού. Η οικογένεια μπορεί να λειτουργήσει ως το ασφαλές πεδίο το οποίο θα βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν ευελιξία στη διαχείριση των κοινωνικών τους συναναστροφών για το υπόλοιπο της ζωής τους. Είναι επιτακτική ανάγκη γι’ αυτά να βλέπουν ότι οι άνθρωποι γύρω τους, ακόμη και οι γονείς, έχουν διάθεση, απόψεις, ξεχωριστά θέλω και ανάγκη για διαλείμματα.
- Η συμμετοχή των παιδιών στις υποχρεώσεων ενός σπιτιού, πάντα ανάλογα με την ηλικία και το αναπτυξιακό τους στάδιο, διαμορφώνει στα παιδιά το αίσθημα του «ανήκειν», τα βοηθάει να βρουν το ρόλο τους με το να αισθάνονται ισότιμα μέλη ενός συνόλου. Αυτά τα συναισθήματα θα τα γεμίσουν με αυτοπεποίθηση στο μέλλον. Για παράδειγμα, δοκιμάστε να ζητήσετε από έναν 5χρονο να σας βοηθήσει στο στρώσιμο του τραπεζιού ή ένα μεγαλύτερο παιδί να βάλει πλυντήριο, πράγματα που θα τους βοηθήσουν να αναπτύξουν μια αίσθηση ικανότητας και ευθύνης. Ο χρόνος στο σπίτι προσφέρει επίσης την ευκαιρία στα παιδιά να αναπτύξουν την ανεξαρτησία τους. Για τα μικρά παιδιά, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι επιλέγουν ένα παιχνίδι για να παίξουν μόνοι τους για λίγο, ενώ για τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να σημαίνει ότι δοκιμάζουν να φτιάξουν ένα φαγητό ή ένα γλυκό μόνοι τους.
- Με σκοπό να αναπτυχθούν οι γλωσσικές ικανότητες στα παιδιά, κάτι που υπό άλλες συνθήκες θα εξασκούσαν στο σχολικό περιβάλλον τους, καλό είναι να διαβάζετε παρέα καινούρια βιβλία με πλούσιο λεξιλόγιο, να επιλέγετε μια καινούργια λέξη ή φράση και αφού εξηγήσετε την έννοια, να ζητάτε από το παιδί να τη χρησιμοποιήσει ως πρότυπο για τη δημιουργία μιας πρότασης.
- Σε νοικοκυριά με περισσότερα από ένα παιδιά, τα αδέλφια βοηθούν το ένα το άλλο πως να μάθουν να διαπραγματεύονται, να αντιμετωπίζουν συγκρούσεις και να επιλύουν διαφορές. Οι γονείς μπορούν να διευκολύνουν την επίλυση ενός καυγά ενθαρρύνοντας τα παιδιά να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους και να αναγνωρίσουν το λάθος τους.
- Τα κατοικίδια μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν στη καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, της ευθύνης και στην αναγνώριση μιας διαφορετικής οπτικής από τη δική μας. Δοκιμάστε να αναθέσετε στο παιδί μέρος από τη φροντίδα του κατοικίδιου, ώστε να αποκτήσει πιο ενεργό ρόλο. Ένα μεγαλύτερο παιδί μπορεί να αναλάβει το τάισμα του κατοικίδιου ενώ ένα μικρότερο να σας υπενθυμίζει την ώρα για τη βόλτα του. Ακόμα, με αφορμή τα ζώα συντροφιάς, μπορείτε να αναφερθείτε στα συναισθήματα, θέτοντας στα παιδιά σας ερωτήσεις όπως, «Τι νομίζετε ότι νιώθει όταν παίζουμε μαζί του; Τί μπορεί να αισθάνεται όταν το παραμελούμε;»
Για πολλά παιδιά, η απομάκρυνση από τους φίλους τους είναι δύσκολη και για κάποια άλλα επώδυνη. Υπάρχουν σημάδια στη συμπεριφορά τα οποία υποδηλώνουν ότι ένα παιδί δυσκολεύεται ιδιαιτέρως με αυτή τη κατάσταση.
Εάν παρατηρήσετε το παιδί:
να αποσύρεται από τις καθημερινές του ασχολίες
να είναι λυπημένο τις περισσότερες ώρες
να έχει συχνές εκρήξεις θυμού
να δυσκολεύεται να κοιμηθεί
να μην έχει όρεξη για φαγητό
Καλό θα ήταν να συζητήσετε αυτούς τους προβληματισμούς σας με ένα ειδικό ψυχικής υγείας. Είναι σημαντικό το ίδιο να κάνουν και οι γονείς, αφού η ψυχική τους υγεία και ηρεμία διαδραματίζει κύριο ρόλο για τα παιδιά.
Μια αλλαγή στις συνθήκες της καθημερινότητας, ακόμη και μια που προκαλείται από μια παγκόσμια πανδημία, δε καθιστά τους γονείς υπεύθυνους να βρουν τη λύση για όλα τα προβλήματα. Αντ ‘αυτού, οι γονείς μπορούν να προωθήσουν την υγιή ανάπτυξη του παιδιού τους, προσπαθώντας να περνούν λίγο «κοινωνικό» χρόνο κάθε μέρα μαζί του. Στην ιδανική περίπτωση, αυτή η ώρα δε θα είναι στο τέλος της ημέρας, όταν όλοι είναι κουρασμένοι και θα συμπληρώνει τη ρουτίνα των γευμάτων και του ύπνου. Δεν είναι αναγκαίο να ξοδεύετε πολύ αλλά είναι απαραίτητο να ξοδεύετε ουσιαστικό χρόνο με το παιδί.
Είναι φυσιολογικό να ανησυχείτε αν και οι ειδικοί καταλήγουν ότι οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους, με λιγότερη αγωνία για τη ζημιά που ενδέχεται αυτά να υποστούν από αυτή τη δύσκολη στιγμή. Τα βασικά συστατικά της «συνταγής» είναι η ασφάλεια, η σταθερότητα και η αγάπη.